Bir Oyun Stüdyosu

[GameRealist]

BİLGİSAYAR OYUNU TASARIMI ve ÜLKEMİZDEKİ YERİ

Ülkemizde, bilgisayar oyunu tasarımcılığı henüz bireysel çalışmalar dışına çıkamamıştır. Bunun birden fazla nedeni bulunmaktadır. Korsan adı verilen yasa dışı yollardan piyasamıza sokulmuş bilgisayar oyunları bunun en büyük nedenidir. Girişimciye verilmeyen destek, girişimcinin kendini ön plana çıkarmayışı, bununla ilgili faaliyetlerin bulunmaması gibi değişik nedenleri de bulunmaktadır.

En büyük problem olan korsana rağbetin fazlalığı, bilgisayar oyunlarının ülkemiz insanının gelir seviyesine uygun bir fiyat uygulanarak satışa sunulmayışından kaynaklanmaktadır. Ülkemizde bilgisayar oyunu tasarımının yer almaması eğlence sektörünün büyük bir eksikliğidir. Dış ülkelerde yapılmakta olan bilgisayar oyunu tasarımcılığı göz önünde bulundurularak ülkemizin bu konudaki eksiğini anlamak hiçte zor değil. Geçtiğimiz son 10 yıl içerisinde büyük bir hızla gelişen teknoloji ile birlikte ülkemizin bilgisayar kullanıcısının da hayretler verecek kadar katlandığını görmekteyiz. Bununla beraber ülkemizde bu konuda sekötrel yenilikler de kendini göstermiştir. Günümüz reklam filmlerine baktığımızda hemen hemen hepsinde bilgisayar efektleri kullanılmakta olduğunu ve günden güne bu iş kollarının yaygınlaştığını görmekteyiz. Aynı şekilde kişilerce ticari anlamda yazılımlar üretilmekte ve iş hayatı kolaylaştırılmaktadır. Şirketler buna dayanarak büyümekte ve daha verimli iş yapmaktadırlar.

Tüm bunların ardında ülkemizde koca bir de yazılımcı ve grafiker ordusu bulunmaktadır. Ve ne yazıkki bu ordunun çoğunluğu işsizdir ya da alanı ile alakasız işler yaparak geçimini sağlamaktadır. Bu yüzden de beyin göçü dediğimiz olay gerçekleşmektedir. Yani ülkede bu konudaki işsizlik yüzünden geçimini sağlayamayan sanatkarlarımız dış ülkelere giderek orada bilgilerini değerlendirmektedirler. Ülkemizde bulunan bu alandaki sanatkarların bu şekilde ziyan edilmesi ise ülkemizin bir başka acı gerçeğidir. Bu konudaki işsizliğin ortak nedeni ise iş alanlarının sağlanmamasıdır.

Bilgisayar oyunu tasarımı tüm konuları kapsayan ortak bir alandır. Yani hem yazılım geliştiricileri hem de grafik tasarımcılarını ilgilendiren ve hepsini ortak bir çatı altında toplayan, yazılımcıların ve grafikerlerin sürekli etkin biçimde birbirleri ile iletişim kurup birlikte çalıştıkları tek daldır.

Ülkemizin, eğlence sektörünün bilgisayar oyunu tasarımı alanında gelişmesi için yapılması gerekenlerin başında çalışma ortamlarının sağlanması gelmektedir. Yani bir bilgisayar oyunu tasarım stüdyosunun oluşturulması gerekmektedir. Bununla birlikte bu stüdyoda çalışacak sanatkarların bulunması işin en mühim kısmıdır. Bu iki ana madde sağlandığı takdirde çalışmalar başlatılıp ülkede bu tarz gelişmelere başlangıç yapılabilir. Çalışma ortamı sağlandıktan bir süre sonra sektörün bu alanında çok çeşitli çalışma mekanları da ortaya çıkacaktır. Değişik isimlerde stüdyolar açılarak ülkenin kendine has bilgisayar oyunları bulunacak ve dış ülkelerle bu konuda rekabet edilecektir.

ÜLKEDE BİR BİLGİSAYAR OYUNU TASARIM STÜDYOSUNUN KURULMASI

Öncelikle çalışma ortamını oluşturmak üzere bir ofis bulunmalıdır. Ofis içi eşyalar yerleştirilmelidir. Çalışacak kişi sayısı kadar ileri teknoloji bilgisayar temin edilmelidir. Ülkede bu konudaki ilk iş olmasından dolayı ideal kişi sayısı 10 - 20 arasıdır. (Programcılar, Grafikerler, Senarist, Mocap, Organizatör) Her sanarkar için 1.500 YTL (1 Milyar 500 Milyon TL) maaş ücreti uygundur. İş yapılırken seslendirmeleri de başka bir ekip üstlenecektir. Bu ekip stüdyo ekibine dahil olmayan başka bir isim altındaki seslendirme ekibidir. Bu ekibe ya da ekibi yöneten firmaya çeşitli şekillerde ücret ödenmesi söz konusu olacaktır. Bilgisayarlar dışında teknoloji ürünü çeşitli elektronik aygıtlara da ihtiyaç duyulacaktır. Mocap (motion capture) aygıtı oyunun kalitesi açısından çok önemli bir unsurdur. Proje bittiğinde bir dağıtımcı firmaya ihtiyaç duyulacaktır. Bu firma proje bitiminde hazırlanan oyunu çoğaltıp dağıtacaktır. Bu yüzden işin en başında bir dağıtımcı firma bulunup anlaşılması gerekir. Çalışacak olan sanatkarların dinlenme saatleri içinde yiyecek içecek ihtiyacının karşılanması gerekecektir. Ofisin, her ay su, elektrik, internet, yiyecek, içecek, temizlik, vergi masraflarının da karşılanması gerekecektir. Tüm bunların sağlıklı biçimde yerine getirilmesi, çalışanın performansının artırılması ve kaliteli bir iş çıkarılması açısından çok önemlidir.

Ortalama 2.5 sene içinde bir projenin bitirilmesi söz konusudur. Başta anlaşma yapılan dağıtımcı firma hazırlanan oyunu çoğaltarak piyasaya yayacaktır. Bu firmaya da ayrıca bir ücret ödenecektir.

BİLGİSAYAR OYUNUNUN YAPIM AŞAMASI

Oyun yapım aşamasında iken her ay çalışan sanatkarlara ücretleri ödenecektir. Sanatkarlar ise genel iş saati içerisinde uygun şekilde ve tempoda çalışarak işin aksamamasını sağlayacaktır.

Grafikerler : Oyunun görselliğini sağlayacak kişilerdir. Çeşitli çizim, grafik tasarım ve dizaynları ile oyundaki görsel efektleri oluşturacaklardır.
Programcılar : Grafikerlerin ürettiklerini işleyecek sanatkarlardır. Oyunda göz ile görülmeyen çeşitli kuralları tanımlayacak ve oyuna adeta can vereceklerdir.
Mocap : Oyun içindeki karakterlerin hareketlerini, giyecekleri özel mocap elbisesi ile oluşturarak oyunu sinematik yönünden zenginleştireceklerdir.
Senarist : Oyunun senaryosunu, diyaloglarını ve akışını kaleme alıp ekibe sunarak oyunun tasarım aşamasında izlenecek yolu belirleyecek kişidir.
Organizatör : Ekibin zaman kaybetmeden düzgün iletişim kurmasını sağlayacak, iş sırasını belirleyecek, ekibin organizasyonlu biçimde çalışmasını gerçekleştirecek, dışarı ile içerinin bağlantısını sağlayacak kişidir.

Yapılacak oyunun çeşitli dillerde versiyonlarının olması çok önemlidir. Dış ülkelere yapılacak olan satışlardan, ülkemizde yapılan satışlara nazaran daha çok gelir elde edilecektir. Bu yüzden oyunun çeşitli dillerde versiyonlarının bulunması gerekir. Bu durumda seslendirmeyi yapacak firmaların aynı zamanda çok çeşitli yabancı dil desteği bulunması gerekir.

Oyun içinde yapılacak olan reklamlar ayrıca bir gelir sağlayacaktır. Oyun içinde reklamı yapılan firmalardan ücret alınacağı gibi sponsorluk, mali ve çeşitli şekillerde destek veren firmaların reklamları da yapılması gerekir. Oyunun açılışında dağıtımcı firmanın, destek veren ve sponsor olan diğer firmaların reklamları yer alabilir.

Yapılan tahmini hesaplamalara göre 2.5 sene boyunca harcanacak olan para ortalama 1.500.000 YTL (1 Trilyon 500 Milyar TL) olarak hesaplanmaktadır.

OYUNUN SATIŞ AŞAMASI

Dağıtımı yapılan oyun, ilk Türk bilgisayar oyunlarından biri unvanı ile satılmaya başlanır. Oyunun korsanının çıkmaması için halkın gelir seviyesine uygun bir fiyattan satış yapılması gerekmektedir. Günümüz koşullarında ise bu fiyat en fazla 30 YTL olmalıdır. Daha fazla bir fiyat ile oyunun satışa sunulması durumunda korsan satışlar ortaya çıkarak şirkete zarar verecektir. Oyun çıkmadan fiyatı duyurulmalı, insanlar korsan satışlar hakkında bilinçlendirilmeli, lisanslı kullanıma yönlendirilmelidir.

Oyunun üretildiğini ve satıldığını varsayalım. Fiyat olarak 25 YTL (25 Milyon TL) belirlediğimizi düşünürsek ve satılan oyun adedini de 500.000 olarak hesaplarsak hasılat tam olarak 12.500.000 YTL ( 12 Trilyon 500 Milyar TL) oluyor. Üzerinde 2.5 sene boyunca çalışma, sanatkarlara 1.500 YTL (1 Milyar 500 Milyon TL) maaş ödeme, ofise, seslendirmeye, dağıtıma yapılan harcama sonrasında, iş sahibi firmanın karşısına tatmin edici miktarda bir hasılat çıkmaktadır. Bu hesaplama ise sadece Türkiye içindeki satışları minimum olarak teşkil etmektedir. Farklı dillerde dış ülkelere yapılacak satışlar sonrasında ise çok daha büyük bir gelir elde edilecektir

Elde edilen hasılattan, sanatkarlara uzun süreli emeğinin tam karşılığı olarak toplam %5'i verilmelidir.

SONUÇ

Ülkemizde eğlence sektörünün en hızlı gelişen kolu artık mevcuttur ve bu konudaki yeni iş ortamları bulunmaktadır. İşsiz dediğimiz sanatkarlarımız artık ziyan olmamaktadır ve ülkemiz bu sayede dış ülkelerle boy ölçüşebilmektedir.

Tüm bunların gerçekleşmesi, bu işin maliyetini karşılayabilecek büyük bir firmanın yukarıdaki kriterlere uygun bir iş ortamı oluşturmasından geçmektedir.

Melih ÜNVER

[GameRealist]

Arkadaşlar tamamen tahminler ile yazdım. Yanlışım varsa affola...

[deniz]

Eline sağlık.. her ne kadar senin de belirttiğin gibi tahminler ile yazılan bir yazı olmuşsa da açıkçası benimde bildiğim kadarı ile oldukça derli toplu gözlemler ile yazılmış gerçekçi bir yazı olmuş. Zaten bu yazıyı Mevlüt Dinç ya da Cemil Türün yazmadığı sürece piyasa (özellikle gelir-gider) tahminleri ne kadar doğru olabilir, orası her zaman için tartışmalı bir konu olacak. (içinizde bu insanları bu tarz bir makale yazmaya ikna edebilecek olan var mı?)

Bazı noktalarda bende fikirlerimi belirtmek istiyorum:

* Mocap işini bu konuda uzmanlaşmış stüdyolar hallediyorlar sanırım.

* Süre konusunda daha iyimser rakamlar her zaman için verilebilir (biraz daha ikram edip 1.5 - 2 sene gibi..)

* Test için ciddi bir ekip şart. Oyunu yapanlara test ettirmek kesinlikle yetmez.

* Oyunu shareware olarak internet üzerinden dağıtıma sunmakta bir seçenek. Bu tarz bir yaklaşımda direk yurtdışı piyasayı hedeflemek gerçekçi olacaktır. Dünyada sırf shareware piysasından dünya kadar para kazanan küçük stüdyolar var. Shareware yolunu seçerseniz: vergi giderleri, çalışan sayısı, kira giderleri, dağıtım giderleri gibi pek çok giderden tasarruf sağlanabilir. Bu işi yapanlar az da olsa var. Aklıma ilk gelen (ve şu an için gayetde başarılı olarak bu işi sürdüren..) Armağan ve İpek in sürdürdüğü Mount&Blade projesi. Şu ana kadar 800 küsür kişiye oyunu satmayı başarmışlar. Büyük ihtimal ile bu satışların neredeyse hepsi yabancılara yapılmış.

* Türkiye de -bildiğimiz tarzda- oyun yapımı konusunda profesyonel olarak çalışan 2 firma var. Pusu yu bünyesinde hazırlayan yogurt-tek ve de İstanbul oyununu hazırlayan Sobee. Bunlar dışında irili ufaklı oyun ve eğitim ürünleri yapan firmalar var, fakat üretilen ürünlerin kalitesi açısından yaklaştığımızda bu firmaları -kapsam dışı- tutuyorum.

Şimdilik aklıma gelenler bunlar.. Düşüncelerinizi ekleyin.

[Gord10]

Güzel bir yazı

[Ziyaretci]

[GameRealist]

ya evet. sonra ben de farkettim. 500.000 abartı olmuş. ama sanki 50.000 de az gibi geldi neyse... düşüncelerinizi paylaştığınız için çok çok teşekkür ederim.

[justinx]

şimdi konuyla alakasız olablir ama geçen sene Mevlüt Dinç'le kısa bi süre görüşmüştüm , o zaman 3-4 bilgisayarları vardı ve küçük bi odada iş yapıyolardı.. sonra Arı Teknokent'e taşınmışlar diye duymuştum.. dün staj başvurusu için ordaydım , tabi bi de Sobee'ye uğradım ne durumda diye bayağı güzel hale gelmiş 15 civarı bilgisayar vardı içerde , çalışan kişi sayısı da artmış , gerçekten çok güzel bi ortam oluşmuş , Mevlüt Dinç'i göremedim ama

[ozangumus]

En kaliteli bir Türk oyunu bile bence en fazla 20.000 - 40.000 satar Türkiye'de (Şu an için). Daha fazlası için dışarıya açılmak lazım. Müzik sektörü ile oyun sektörünü şimdilik karşılaştıramayız.

[GameRealist]

[justinx]

valla iletişim halinde sayılmam , dediğim gibi sadece bir kere görüştüm o kadar, ama tabi sonuçta bunu iletebilirim kendisine sonuçta 5 dakka yürüme mesafesinde Sobee fakülteden, bi ara gider iletirim kendisine

[cemuzunlar]

[deniz]

Ya aslında yazıyı sonradan okuduğum zaman bu "yogurt-tek" bünyesinde lafının gerçekleri çokda yansıtmadığını (en azından hakkını vermediğini..) bende farkettim.. ama bi düzeltme ya da ekleme yapmaya fırsatım olmamıştı.

Pusu oyunu bu güne geldiyse 3tegames ekibi sayesinde olmuştur. Bunu da bu piyasada şu ya da bu şekilde yer alan herkes biliyor. İşin saçma tarafı ise neredeyse 3tegames eikibinden hatta (sadece cem uzunlar dan) başka kimsenin --görünürde-- oyunun tanıtımı için --hiçbir-- çaba göstermiyor olması.. Ben açıkçası yogurt ta pusu oyunu için ne yapıldığını çok merak ediyorum. Sitelerinde hala eski flash tabanlı oyunlarından söz ediyorlar.. sen Pusu gibi bir ürünün altında imzanı bulunduruyorsun ama sitende bundan söz bile etmiyorsun, yazık.. Cinemedia nın sitesi bile yok zaten (yanılmıyorsam, yada kendilerini çok iyi gizlemeyi başarıyorlar..) Off.. çok uzun süredir bunları yazmak istiyordum, yazdım .. rahatladım.

Allah aşkına, bari 3tegames sitesinden cem uzunlar sorumlu olmasaydı.. bi insana bu kadar da yüklenilmez ki.. cem, abi sen oyunun gelirinden %80 felan mı alıcan

Saygılar.

[GameRealist]

Evet ben de hep Cem UZUNLAR'ın adını gördüm. Ekiplerinden diğer kişilerin hiç ismini görmedim forumlarda veya diğer yerlerde. Ama böyle bir görev dağılımı yapmış olma ihtimalleri de var. Herneyse abi. Ben onu bunu bilmem. Onlar bu işi yaptılar. Gerisi boş. Diğerlerinin bu şekilde kendini göstermeyişi de o kadar önemli değil. Yaptılar mı yaptılar. Sorun yok.

[mustafa]

slm arkadaşlar ben mustafa
ben 3ds max uzmanıyım ben crytek e felan çok mesaj yolladım ama
hiç cevap gelmedi mevlüt dinç in sitesi yokki irtibat a geçelim
dimi arkadaşlar
justinx eğer bi görürsen onu ya da ekip arkadaşlarını eğer bi
grafiker arıyorlarsa ben varım söylersen memnun olurum
da acaba nerede bu mevlüt dinç in ofisi
bi zahmet istersen msn me istenet mynet e yollarsın
mustafa_kaya58@hotmail.com
mustafamucit503@mynet.com

[TheCotanak]